Kapitulli 2 - Romani ''Te Jetosh Ne Ishull'' Ben Blushi

Ibrahimi arriti në të gdhirë në fshat. Gruaja flinte dhe ai nuk e zgjoi. Pranë vatrës gjeti darkën që ajo i kishte lënë gati. Mishi ishte akoma i ngrohtë. E zbrazi shpejt kusinë dhe doli jashtë të pinte ujë pusi. Agimi ishte i freskët. Ngriti kokën lart dhe hëna iu duk si një sy deleje i mbyllur. Pasi piu ujë hoqi këmishën dhe lau sqetullat e barkun.

Pastaj zbathi opingat dhe fërkoi këmbët me ujë. Bagëtia ishte zgjuar dhe delet lëvizën nën zhurmën e ujit që derdhej. Ai u afrua te vatha dhe ato u gjallëruan. Një shqerrë ende e përgjumur ishte ulur në gjunjë me kokën përmbys dhe atij iu duk sikur po falej. Iu kujtua imami dhe pesë porositë e tij. Ishte dita e tij e parë si mysliman. U fut brenda në shtëpi dhe u ul në gjunjë të falej, por u kujtua se imami nuk i kishte mësuar asnjë lutje. Ndenji ashtu për pak kohë. Duhet të thoshte diçka. Mblodhi fort gjunjët poshtë barkut dhe me fytyrë të kthyer nga vatra tha me zë të ulët, por të plotë: Zoti im i vetëm. Dje isha pa ty. Sot jam me ty. Nesër do të jem te ty. Dje nuk të dëgjoja. Sot të dëgjoj. Nesër më dëgjo. Unë të zgjodha ty para të tjerëve dhe kërkoj që ti të më zgjedhësh mua mes të tjerëve. Më bëj mua më të mirin që unë t’i bind të gjithë se ti je më i miri. Jepi ushqim, shëndet dhe bollëk familjes sime. Sa të më japësh do t’i shumoj dhe do t’i kthej prapë ty, se ti je burimi dhe unë jam uji. Ashtu si uji edhe unë kam vetëm një qëllim, që të kthehem prapë në burim më i pastër dhe më i rëndë. E përsëriti tri herë lutjen që kishte krijuar vetë. Kur pushoi, fytin e kishte të thatë. Ishte lutja e parë dhe atij i ishte dukur shumë e gjatë. Besoj se mjafton, mendoi dhe lëvizi gjunjët për të qarkulluar këmbët e mpira. Nga pas i erdhi një zhurmë e butë. Çfarë të ka ndodhur, i tha e shoqja. Ai u ngrit, u afrua afër vatrës dhe u shtriq. U bëra mysliman, tha. Ajo hapi gojën sikur të përjetonte një mynxyrë, por nuk foli dot. Ta shpjegoj kur të zgjohem, i tha ai. Tani më sill një jastëk se dua të fle. Gruaja ia solli jastëkun dhe para se të mbyllte sytë ai pa qerpikët e saj që dridheshin. Gjatë gjithë natës kishte ndjesinë se po flinte nën shi. Kur u zgjua kuptoi se kokën dhe qafën e kishte të qullur. Balli i pikonte pa pushim dhe hunda ishte kthyer në një trampolinë nga ku uji i derdhej në gjoks. Gruaja me sy të skuqur e shikonte me pikëllim. Ç’po bën këtu, e pyeti Ibrahimi. Je sëmurë, iu përgjigj ajo me zë të fikur. Të kam vënë gjithë natën lecka me ujë dhe uthull në kokë për të të qetësuar ethet. Mos lëviz. Do një çaj trëndafili? Jo, i tha ai, dua qumësht. Gruaja u çel dhe nxitoi drejt sepetit. Dora i dridhej kur i dha qumështin. Ai ktheu një gllënjkë dhe mbështeti kokën në jastëk. Gruaja e përpinte me sy. Nuk e beson dot e shkreta, mendoi ai. Si mund ta besonte? E shoqja ishte nga fisi i krishterë i Xhavellave të Sulit. Këta malësorë kishin luftuar prej shekujsh me turqit dhe nuk e kishin pranuar Kuranin as me shpatë, as me ofiqe. Suljotët ishin krenarë për fenë e tyre dhe besonin se ishin garda e krishterë e shqiptarëve. Ata kishin vrarë në disa raste shqiptarë që kishin ndërruar fenë dhe këtë e bënin për të frikësuar të gjithë ata që, sipas tyre, shisnin fenë te turqit. Ekspeditat e këtyre malësorëve në fshatrat e fushës ishin gjithnjë e më të dhunshme. Herën e fundit, përpara disa muajsh, daja i gruas, Llambro Xhavella, në krye të 100 trimave, kishte djegur dhjetë shtëpi myslimanësh të rinj dhe i kishte detyruar ata që ose të mohonin fenë e re, ose çdo shtëpie do t’i rrëmbehej nga një mashkull. Llambro kishte bindur familjet e mëdha të Sulit që të strehonin djem të vegjël të krishterë, të cilët, sipas tij, duhet t’i shpëtonin nga pabesia e baballarëve frikacakë. Djemtë e Ibrahimit shkonin çdo vit për verim te dajat, në malet e Sulit dhe kur ktheheshin tregonin se kolonia e vogëlushëve të rrëmbyer bëhej çdo vit e më e madhe. Dhe janë çdo vit e më të egër, i kishte thënë një herë i biri, a thua se dajë Llambro i ushqen me barut. Nuk mund ta bëjë këtë dhe me fëmijët e mbesës, mendoi dhe pa gruan që nuk ia ndante sytë duke pritur që ai të fliste. Piu dhe pak qumësht, zgjati dorën dhe e afroi gruan nga vetja. Nuk jam sëmurë, i tha, jam mysliman. E shoqja nuk lëvizi, por ai ndjeu një ngurtësim në lëkurën e saj. Ajo ishte ftohur papritmas dhe Ibrahimit iu duk sikur po përqafohej me një skelet. Nuk ke pse idhnosesh me mua, vazhdoi të fliste ai. Nuk do ndryshojë asgjë në jetën tonë. Ti je gruaja ime dhe unë do vazhdoj të kujdesem dhe të të mbaj si më parë. Katandia jonë do të shtohet sepse unë besoj se disiplina e Islamit do t’i sjellë mbarësi kafshëve tona. Fshatit do t’i dal për zot vetë dhe ty nuk ka pse të të vijë turp nga unë. Sot, unë jam myslimani i parë në fshat, por do ta shohësh se shpejt shumë të tjerë do të bëjnë si unë. Të krishterët dhe myslimanët kanë një mijë vjet që jetojnë bashkë dhe ne të dy nuk jemi të vetmit që flemë bashkë, por lutemi veç e veç. Kur ika dje në qytet nuk e kisha vendosur dhe prandaj nuk të thashë gjë. U binda kur isha në pazar duke shitur. Shikoja burra dhe gra të krishterë që blinin dhe shisnin me nxitim, a thua se ishin në ditën e fundit të jetës së tyre. Aty pata një ndjenjë përkohshmërie që nuk e kisha provuar kurrë më parë. Këta njerëz e ndiejnë se ajo që po jetojnë është shumë e përkohshme dhe duan ta shijojnë atë që kanë përpara se bota të ndryshojë. Ata e dinë se era që po fryn nga Lindja do ndryshojë jetët e tyre. Veç t’i kishe parë dje gratë që dilnin nga kishat. Dukeshin si në ditën e tyre të fundit të lirisë. Islami po afron dhe era që fryn mbi qytet po sjell rërë shkretëtire. Islami ka rregulla të tjera për burrat, për gratë dhe në përgjithësi për lirinë. Kjo fe vjen si një ushtri që ka ndërtuar perandorinë më të madhe të botës në Stamboll dhe forca e saj është vetëm në fillimet e veta. Në qoftë se nuk e pranon duhet ta luftosh dhe në qoftë se vendos të luftosh mund edhe të humbësh, e në qoftë se humb ke vdekur. Ne shqiptarët e fshatrave të varfër, nuk i rezistojmë dot asnjë ushtrie, sepse në mijëra vjet kurrë nuk kemi pasur ushtrinë tonë që të na mbrojë nga fetë e ushtrive të tjera. Fati ynë dihet. Ne kemi lindur për t’i shërbyer ushtrive dhe feve që kalojnë nëpër tokat tona. Krishterimi ka mijëra vjet që i ka mësuar shqiptarët me rregullat dhe zakonet e veta. Mos kujton se të gjithë shqiptarët u bënë të krishterë duke qeshur në këto 1700 vjet? Jo. me hell dhe me shpatë janë bërë pagëzimet e para. Sa familje janë shkatërruar dhe janë ndarë kur krishterimi erdhi me ushtritë e veta pushtuese. Ne nuk kemi qenë gjithmonë të krishterë dhe nuk kemi pse të jemi të tillë deri në fund të kohës. Tani është koha e Islamit. Paratë, fuqia dhe shteti e kanë qendrën në Stamboll. Kjo u vendos qysh se turqit pushtuan Kostandinopojën në kohën e katragjyshit tim. Që atëherë Islami nuk është ndalur. Edhe grekët do ishin bërë myslimanë nga frika. Por ata kanë një pakt me turqit, sepse kur i dorëzuan Kostandinopojën u vendos që grekët të ishin kombi më i preferuar pas myslimanëve dhe kështu është akoma. Turqit kanë nevojë për artet dhe dijen e grekëve, ndërsa nga ne nuk kanë çfarë të përfitojnë dhe prandaj do të na detyrojnë me hir apo me pahir të marrim fenë e tyre. Në qytet takova një imam, i cili më shpjegoi islamin. Krishterimi dhe Islami, sipas tij, burojnë nga i njëjti trung. Mijëra vjet më parë dy vëllezër, Ismaili, i madhi dhe Isaku, i vogli, u ndanë sepse nënat e tyre ishin të ndryshme. Babai i tyre zgjodhi të jetonte me gruan e tij të ligjshme dhe me djalin e saj, Isakun. Ismaili jetoi me të ëmën skllave në shkretëtirat e Arabisë, aty ku më pas lindi Islami. Nga pasuesit e Isakut lindi Krishti, ndërsa nga pasuesit e Ismailit lindi Muhamedi. Porositë që Zoti i dha Muhamedit dallojnë myslimanët nga të krishterët. Imami m’i tha të pesë porositë dhe unë i pranova sepse m’u dukën të lehta, të shëndetshme dhe pa harxhe. Unë duhet të falem pesë herë në ditë, duhet të agjëroj më shumë se një muaj në vit, duhet t’i jap ushqim dhe veshje të varfërve dhe në qoftë se kam mundësi të shkoj para se të vdes një herë në Mekë ku është vendi i shenjtë i myslimanëve. E ç’bën tjetër një burrë i krishterë, përveçse falet më pak, agjëron më shumë dhe nuk është i detyruar të shkojë në Mekë. Unë mund të kem edhe tri gra të tjera nëse dua. Ti nuk duhet të kesh turp nga unë. Shpejt do bindesh se unë kam bërë zgjedhjen e duhur. Ndoshta zgjedhja ime nuk sjell më shumë lumturi, por unë besoj se ajo sjell më pak dhimbje. Do isha një njeri me fat sikur babai im të ishte bërë mysliman për të mos ma lënë mua barrën e zgjedhjes. Djemtë tanë do ta kenë jetën më të lehtë, ta dish. Kjo sepse babai i tyre mori përsipër ta përballojë vetë sikletin e ndryshimit të fesë duke mos ia lënë atyre. Kur foli për djemtë, gruaja nisi të merrte frymë. Skeleti i saj u ngroh dhe ai ndiente se si gjaku i saj gurgullonte nëpër kocka si uji i mëngjesit nëpër tubat e çezmës. Pas pak gruaja lëvizi këmbët e ftohta. U shkëput nga ai dhe u ngrit. Sytë i kishte të fryrë, por të thatë dhe pa lot. Më vjen turp nga fshati, tha ajo. Njerëzit e mi në Sul do të më mohojnë dhe ne do të mbetemi fillikat. As do na hyjë njeri në derë dhe as do na pranojnë nëpër dasma dhe morte. Nuk do na shesin më kripë, as bukë, as vaj dhe do na i helmojnë bagëtitë. Gratë do ndërrojnë rrugën kur ti t’u dalësh përpara, burrat do pështyjnë në tokë kur t’i takosh. Më vjen të vdes, rënkoi ajo. Të kishe pritur dhe pak. Kisha dëgjuar se Mihali i Zoicës do bëhej mysliman sepse kadiu i qytetit që ai e furnizon me bulmet ia kishte vënë kusht. Të kishim parë ç’do t’i thoshte fshati Mihalit pastaj të vendosje. Pse duhet të ishe ti i pari? Ai e piu deri në fund qumështin që ishte ftohur dhe mendoi se ndoshta gruaja kishte të drejtë. Kishte bërë një kapërcim ylberi, por tani nuk mund të kthehej më pas. Nuk e di a duhej të isha i pari, por nuk mund të isha i dyti, tha ai duke u çuar. Atëherë gruaja iu afrua dhe iu ngjit për trupi. Unë jam martuar me një të krishterë dhe do vdes me një mysliman, u zotua ajo duke ia hedhur krahët rreth belit. M’u beto për Krisht që nuk do t’i bësh djemtë myslimanë dhe nuk do marrësh gra të tjera, siç thotë feja jote. Gruaja i kishte mbështetur kokën në sup dhe atij iu dhimbs. Në fund të fundit ajo ishte si gjithë gratë e tjera, myslimane apo të krishtera. Skeleti i saj ishte dashuria, mishi i saj ishte xhelozia. Vetëm vdekja mund të ndajë xhelozinë nga dashuria, mendoi ai dhe u ndie më i qetë. Sikur gruaja të mos ishte xheloze do ta kisha jetën më të vështirë, ngushëlloi veten. Ta premtoj, i tha ai duke e shtrënguar pas kurmit të vet dhe shtoi: Djemtë që kanë lindur nuk do bëhen myslimanë dhe unë nuk do marr grua tjetër deri ditën që ti do lindësh një vajzë. Nuk do t’i gëzohem asaj dite, tha gruaja dhe vuri dorën mbi bark sikur po i jepte një urdhër mitrës së vet. Më quaj Ibrahim, i tha ai. Është emri i profetit të parë që ishte babai i Ismailit dhe i Isakut. Ti mund të më thërrasësh Abraham.